De overeenkomst tussen landschap, parken en tuinen is de kwetsbaarheid. Een hoge kwaliteit maakt onze omgeving kwetsbaar. Vooral voor ingrepen van de mens.
Handhaven van een hoge omgevingskwaliteit is alleen haalbaar bij voldoende draagvlak onder mensen. En dit draagvlak wordt gevoed door de herkenning bij diezelfde mensen van de waarde van die omgeving. Wanneer de waarde van de omgeving niet wordt onderkent is er in principe alles mee mogelijk. Wonderlijke uitvloeisels zijn dan mogelijk.
Als voorbeeld de nieuwbouwwijk waarin ik nu woon. De gegeven omgeving levert een wijk op met voor- en achtertuinen met daartussen een rijtje huizen. Voor vrijwel alle mensen levert de voor- cq achtertuin eerder een last op dan een lust.
Hoe komt dit? Op de eerste plaats omdat de functie van de tuinen eerder vertaald wordt in een bezitting -ik heb een eigen stukje grond rond mijn huis- dan in een mogelijkheid om bijvoorbeeld een eigen stempel te drukken op de wijze waarop deze stukjes grond zijn ingericht. Het verlengen van de huiskamersfeer naar de tuinsfeer en omgekeerd.
Tuinen worden dan een last en dienen onderhoudsarm of onderhoudsvrij te worden.
Deze keuze schept automatisch een dilemma. Onderhoudsvrij is de keus voor bijvoorbeeld asfalt.
Dat is weer niet aantrekkelijk en zo is de cirkel rond.
Er zijn een aantal voor de hand liggende redenen waarom mensen niet uit het ik-heb-een-tuin-dilemma (of de-tuin-heeft-mij-dilemma) komen.
Op de eerste plaats een gebrek aan tijd. Een tuin vergt dat je je ermee verbindt. Dat vergt vrijwel dagelijks even tijd. Dat kun je als ontspanning of als genieten ervaren, maar ook als een verplichting.
Op de tweede plaats vergt een tuin kennis. Geen instantkennis, maar een geleidelijk aan ingroeien in de eigenschappen en kwaliteiten van de plek en zijn planten en dieren.
Op de derde plaats vraagt een tuin ontwikkelingstijd. Een mooie tuin moet rijpen en daarvoor is tijd nodig.
Op de vierde plaats moet de meerwaarde van een mooie tuin onderkent en herkent worden. Zoniet dan wennen mensen aan een tuin die volledig van bestrating is voorzien en weten na verloop van tijd niet meer wat ze missen en realiseren zich niet wat er misschien mogelijk is in plaats van die verharding.
Er vind geen afweging meer plaats, omdat de ervaring die vergelijken en kiezen mogelijk maakt ontbreekt.
En zo hoorde ik in mijn leven maar al te vaak dat mensen ook wel een van mijn tuinen wilden, maar dat dat onhaalbaar zou zijn.
En zo is de cirkel rond.