Heel veel mensen hebben me gezegd de foto van Peter op de kaart zo mooi en zo karakteristiek voor Peter te vinden.
De vraag waar de foto genomen is is me veel gesteld en ook waar zo'n veld orchideëen te vinden is.
De foto heb ik genomen tijdens onze vakantie op Corfoe in mei 2005.
We wandelden daar en toen we een weide vol orchideëen naderden viel Peter vol verrukking op zijn knieën.
En ik op mijn beurt weer vol verrukking van Peter maakte precies op dat moment de foto.

If this is goodbye van Mark Knopfler and Emmylou Harris

Peter zette de tekst van dit liedje vorig jaar op het weblog toen ik in het buitenland was.

my famous last words
are laying around in tatters
sounding absurd
whatever I try
but I love you
and that's all that really matters
if this is goodbye
if this is goodbye

your bright shining sun
would light up the way before me
you were the one
made me feel Icould fly
and I love you
whatever is waiting for me
is this is goodbye
if this is goodbye

who knows how long we've got
or what we're made out of
who knows if there's a plan or not
ther is our love
I know there is our love

my famous last words
could never tell the story
spinning unheard
in the dark of the sky
but I love you
and this is our glory
if this is goodbye
if this is goodbye

De ziekenkamer wordt langzaam aan weer tot huiskamer.
Het bedtafeltje kan ook gebruikt worden om je huiswerk te maken bij de haard.

De haard die dankzij de instructie van Peter zo goed brandt!

Bij de tekst van Anneke drie foto's ter illustratie:

De bovenste foto toont Margrit en Peter de kasten inspecterend in de bijenstand in de tuin van Amelisweerd .

De middelste laat zien hoe Peter op zijn klompen fietst naar de volkstuin dichtbij ons huis.
Regelmatig liep ik er al joggend op mijn loopschoenen en in trainingspak naast.
Reuze lol hadden we dan samen.

De onderste foto zijn Peter en Anneke schommelstoelend voor de open haard

Het verhaal van een vriendschap van Anneke van Wijk

Peter schreef ooit: "ik heb nooit onderwijzer willen worden, ik ben het mijn hele leven geweest".
Dat maakte dat ik -toen ik erover nadacht hoe de vriendschap met hem mijn bestaan heeft beïnvloed- vooral heb gekeken naar de dingen die ik van hem heb geléérd. In onze 20-jarige geschiedenis samen zijn dat een heleboel zaken.
Ik wil er hier graag een paar belichten.

Ik heb eigenlijk niet zoveel geleerd van Peters lessen zoals hij die kon houden: wat belerend en breedsprakig. Die gingen bij mij meestal het ene oor in en het andere weer uit.

Veel meer heb ik opgestoken van de manier waarop hij de dingen dééd.
Met een bijna elegante nonchalance.
Hij schreef ook: "ik leef vanuit mijn handen".
Peter en ik hebben in Utrecht een aantal jaren samen een volkstuin gehad, hij was de tuinder en ik het hulpje. En wanneer ik hem daar, al pratend, even een bedje zag omspitten met prachtige, vanzelfsprekende bewegingen die een jarenlange ervaring en aandacht verraadden, dan kon ik
daar in bewondering naar kijken. Om vervolgens, wanneer ik zelf de spa hanteerde, te merken dat het ongelooflijke gemak waarmee Peter dat deed, niet te evenaren was.

Op weg naar de tuin, kon hij dan ineens met zijn transportfiets stoppen en iets van het grof vuil langs de weg oprapen. Een ijzeren rekje waar op de tuin weer een klimplant tegenaan kon groeien, een bakje waar iets in opgekweekt kon worden. hij leerde mij op een heel andere manier naar afval te kijken, als iets waar je altijd wel weer een nieuwe bestemming aan kunt geven. Daarom ging ik - en met mij vele anderen - ook altijd naar Peter als ik iets nodig had, wat niet direct te koop was.
Hij had altijd nog wel ergens iets liggen wat wachtte op een nieuwe bestemming.

Al wandelend met Peter kon hij ook, zonder zijn gesprek te onderbreken, ineens een lege fles of een plastic tas van de weg oprapen en in de dichtstbijzijnde prullenbak stoppen. Zo leerde hij mij dat de openbare ruimte ook mijn verantwoordelijkheid is. En hoewel ik het zelf nog wat besmuikt achterom kijkend doe en niet met Peters vanzelfsprekendheid, heb ik in Utrecht al heel wat kilo's zwerfvuil in prullenbakken gestopt.

Die verantwoordelijkheid voor de openbare ruimte nam Peter heel serieus. Ineens had hij mij zover dat we 's avonds in het donker op de Biltstraat met witte verf aangaven waar de omstreden HOV buslijn zou komen en hoe weinig stoep er nog maar zou overblijven.

Het grootste cadeau dat Peter mij heeft gegeven is de liefde voor bijen.
Samen met Bert hield hij bijen in de tuin van Amelisweerd, een landgoed bij Utrecht.
Ik herinner me nog een prachtige zomerdag waarop we met de kinderen en de beide imkers in de tuin bij de bijenstand in de zon lagen te wachten tot dat heel bijzondere muzikale zoemen van een bijenzwerm begon. Dat geluid wat ik inmiddels uit duizenden herken.
Peter en Bert in hun beschermende kleren: de bijenkap op en de pijp in de mond en onze opwinding over het opsporen van de tak waarop het zwermende volk uiteindelijk ging zitten.
Na een poosje wachten werd de zwerm in de kieps geschept en in een nieuwe kast gedaan. Een bijenvolk was geboren. Evenals mijn levenslange liefde voor de complexe schoonheid van de bijenwereld.

Een kenmerk van vriendschap is de wederkeringheid.
U vraagt zich misschien af wat ik dan teruggaf voor al die geschenken die ik van Peter kreeg. Daarin was hij heel direct: soms vroeg hij me ineens iets te doen en nam dan ook volstrekt vanzelfsprekend aan dat ik dat ook deed. Zo hebben we - toen Peters leven zich in een crisis bevond in de periode voor de diagnose kanker -urenlang in de volkstuin zitten "banken"zoals hij dat noemde. zittend op de schommelbank vertelde Peter wat hem bezighield en ik luisterde en gaf af en toe commentaar. En ook later , toen hij ziek was, vroeg hij me soms iets te doen op persoonlijk of emotioneel terrein waar hij niet zo goed in was.
Een goed deal, heb ik dat altijd gevonden.

Tot slot wil ik u een oud gebruik vertellen uit het bijenhouden: wanneer de imker gestorven is, worden zijn bijenvolken bezocht door zijn vrouw of een mede-imker. Deze klopt drie keer op de kast of de korf en zegt hardop: "de imker is dood". Wanneer dit niet gebeurt, zo wil de overlevering, dan zullen de bijenvolken wegkwijnen en sterven.
De dag nadat Peter gestorven was, ben ik samen met Marian, naar de oude volkstuin van Peter en mij gewandeld. Daar aangekomen ben ik de tuin opgelopen, die inmiddels door anderen wordt verzorgd. en dat kon je goed zien, want het onkruid stond huizenhoog.
Maar het mooie stervormige ontwerp dat Peter ooit met zoveel liefde maakte, was er nog wel in te herkennnen. En daar heb ik hardop de tuin aangezegd: de tuinder is dood.

De tekst van het liedje dat Katinka uitzocht voor het afscheid van Peter:

D'n boom gezongen door Gerard van Maasakkers en de vaste mannen
liedje staat op de CD Achterland

tekst van Gerard van Maasakkers
muziek van Rinus Raaijmakers

ik heb m'n pyama aan
mer ik hoef nog nie naar bed
Onze vader zit te werken
hee de radio zachtjes aangezet
"mag ik komen kijken, papa
kijken wa ge doet"
hij zee, "jongen
kom maar hier op mijne knie
kom 's kijken wa da'k zie"

hier komt 't water
en daar 'nen boom
hier komt 'nen trap
vur 't uitzicht naar later
hier komt de schaduw
en daor 't licht
en later wordt dit hier 'n prachtig gezicht

op de taafel ligt 'n tekening
hij zee "jongen, di's 'ne plattegrond
di's 't huis, en vur de mensen
die daor wonen
kijk ik wa-t-er rond om hene komt"
"Papa, komt er ook 'ne lindenboom
net zoals bij ons"
hij zee "vur da huis d'r komt
'ne lindenboom
ik zet 'm zelf in de grond

hier komt 't water en daor die 'n boom
hier komt 'nen trap
vur 't uitzicht naar later
hier komt de schaduw en daor 't licht
en later wordt dî hier 'n prachtig gezicht

onze vader is Onze Lieven Heer
op de vierkante meter
mer van onkruid en luizen en zo meer
moest onze vader niks weten

onze vader is doodgegaan
op 'ne mooie lentedag
Onze Lieven Heer ha 'nen tuinman nodig
logisch, da't-ie aan onze vader dacht
mer hier stao die groten boom
die hij nog hee geplant
die groeit tot aan d'n hemel
en die wortelt in 't zand

hier is 't water en daor die'n boom
hier is d'n trap voor 't uitzicht naor later
en hier is de schaduw en daor 't licht
en dit blijft altijd 'n prachtig gezicht

Nadat we Peter naar Crematorium De Nieuwe Ooster hadden gebracht kwam ik thuis in een warm huis.
Joke, Dineke, Natasa, Jos, Ed, Ronald, Loren en Kasper en Katinka wachtten me op met warme erwtensoep en er waren door Ilias turkse pizza's bezorgd.
Alle bloemen waren opnieuw afgesneden en verzorgd en op het plekje waar Peters bed had gestaan neergelegd. Het staat prachtig.
We praatten heel veel en er werd ook gelachen.
Voor Katinka een hele ervaring dat je, zo verdrietig, toch ook de humor kan blijven zien en kan lachen met elkaar.
Met een lach en een traan!

Tekst gesproken door Teije Bakker bij het afscheid van Peter.

Peter, Waarheen;
19 juli 1950 8 november 2007

Voor het eerst kwam ik Peter tegen, aktievoerend. Wij, omwonenden van de Biltstraat, waren het niet eens met de plannen van de Stad Utrecht voor het hoogwaardige openbaar vervoer, de busbaan.
Peter was heel gedecideeerd en zeer betrokken: over de plannen was niet goed nagedacht.
Het moest anders, want zo ging het niet!
Wij herkenden iets bij elkaar. Mijn betrokkenheid bij bomen en Peters praktische aanpak gaven stof tot vele uren gesprek en niet te vergeten gezelligheid.
De gemeeente bewoog en de HOV plannen werden uiteindelijk gewijzigd. Op basis van inhoud en praktische realiteit kregen we, kreeg Peter de beslissende krachten mee.
Zo ging het ook met de nieuwe inrichting van het Nefkensterrein.
De plannen voor flatgebouwen met appartementen en een grote Super-markt werden omgevormd tot een interessante woonwijk zoals ons, zoals Peter, voor ogen stond. Een plek waar volwassenen en kinderen in een autoloos gebied leven en elkaar ontmoeten.

Vlak daarbij ligt de Bikkershof, de plek in Utrecht waar Peter woonde en waar hij zijn droom verwezenlijkte. De droom om het voormalige garageterrein om te toveren in een inspirerend en boeiend natuurgebied in de stad, voor de mensen. Waar bloemen, vogels, bomen en kleine zoogdieren de natuurprocessen introduceerden. waar vroeger steen en asfalt regeerden, kwamen bijen, kippen, eenden, moestuinen, boomgaarden en speeltuinen samen. Peter initieerden deze ingewikkelde en zeer dynamische processen vakkundig, met volhardendheid en pragmatisme en wist er veel mensen bij te betrekken.

Hij was in zijn element in deze processen: de combinatie van deze praktische kennis, van de pedagoog en sociaal mens, maakten dat vele natuurtuinen in Utrecht konden ontstaan.
Peter hield van uitdagingen en aan allerlei projekten werkte hij mee.
Privé tuinen, maar ook grote woningbouwprojekten zoals de Kersentuin in Leidse Rijn en Eva Lanxmeer in Culemborg kregen grote kwaliteit door de manier waarop Peter gedachten van de internationale beweging van Permacultuur interpreteerde en toepaste.

Zijn inbreng binnen de Copijn organisatie bracht belangrijke principes over aanleg en beheer van tuinen en parken op gang.
Steeds bedacht hij nieuwe dingen.

Allerlei plannen waren in ontwikkeling toen de afschuwelijke berichten over Peters ziekte daar een streep doorzette.

Peter verhuisde naar Amsterdam en op een basale wijze bleef hij zoeken naar de samenhang van natuur, cultuur en de verbindende factor de mens.

Peter, je was een bijzonder mens en je bleef daarbij zo met de voeten aan de grond, zoals al vaker gememoreerd: jij op je klompen in de Biltstraat, kletsen met de junk voor het Methadoncentrum- en dan betrok je de advocaat die passeerde in het gesprek over de leefbaarheid in de wijk.
Gesprekken met Peter...Samen reden we eens naar Frankrijk, een reis van acht uur. En al die uren praatten we, eindeloos. Dat had ik onderweg nog nooit zo meegemaakt: een reisgenoot met wie aan het gesprek nooit een einde kwam.
Peter we missen je, maar je hebt ook een weg gewezen.

De stichting Samenhang waarin Peter, Kees Geljon en ik vele plannen bedachten en uitvoerden wordt binnenkort opgeheven. Maar het laatste werk van Samenhang is een boekje ter herinnering aan de mens Peter Peels. Het ziet ernaar uit dat dit boekje voor het eind van het jaar gereed is.

We zullen het aanbieden aan de familie en u zult er meer van horen.

Peter, dank voor je leven.


Als afsluiting een gedicht van Van der Graft uit Praten tegen langzaam water



Waarheen

Zonder te weten waarheen het beweegt
Zonder te weten waarheen

Vallen de appels en rijst het deeg
Zonder te weten waarheen

Waaien de dagen en slaat de tijd
Zonder te weten waarheen

Worden de mensen uitgeluid
Zonder te weten waarheen

Peter ...Adieu!












De stichting Samenhang

Tineke:

Het is een troost als het afscheid van Peter zo passsend en goed is, het klopte helemaal.

De bewonersvereniging en bestuur van de Bikkershof gaf gisterochtend aan ook nog te willen spreken tijdens het afscheid maar dat was in verband met de tijdplanning niet meer mogelijk.
Daarom plaats ik de tekst hier:

Afscheid Peter,

Het zal zo'n 20 jaar geleden zijn dat Peter met anderen het initiatief nam om een groen rustpunt te creëren op de plek van een oude garage en fabriek in de wijk Wittevrouwen.

En dat gebeurde in een tijd, waarin milieu, duurzaamheid en ecologie nog niet bestaande begrippen waren, en zeker geen gemeengoed bij het gemeentelijk apparaat!

Het was niet zonder slag of stoot, dat Peter de medewerking kreegom zijn ideaal, een ongerept stukje natuur en een oase van rust, midden in de stad te realiseren. Maar het resultaat telt: Het is gelukt en wij zijn dankzij Peter een ecologische plek, ja zelfs een Groenmonument in wording, rijker midden in een dichtbebouwde woonwijk.

Een groenplek, waarin de hand van Peter op veel plekken te herkennen is. Een dierenverblijf, dat zijn naam draagt.

Wij nemen afscheid van Peter, maar niet van zijn ideeën en idealen: die leven voort in de Bikkershof.

Woensdag 14 november vindt om 13.30 de afscheidsbijeenkomst van Peter plaats in
de Visser 't Hooftschool,
Schuitenhuisstraat 5
Amsterdam.

Aansluitend is er gelegenheid tot condoleren.

Daarna brengen wij Peter in besloten kring naar Crematorium De Nieuwe Ooster.

Het is zoals het is

en het gaat zoals het gaat

Onze liefste

Peter Peels

heeft het tijdelijke voor het eeuwige verwisseld.

* Valkenswaard,
19 juli 1950

+ Amsterdam,
8 november 2007

Tineke
Kasper en Katinka

Catherine en Sander
Pita en Jonathan

Moeder

Peter is thuis.
Er is zondagmiddag 11 november tussen 14.00 en 17.00 uur gelegenheid
tot afscheid nemen.

Tineke:

Soms kost het moeite ons ertoe te zetten de weblog te schrijven.
Zo'n dag is het nu.
Catherine was er vanmiddag en Sander kwam ook mee-eten van de heerlijke door Joke gekookte boerenkool én de gehaktballen én de worst.
De laatste twee rozen uit de tuin staan binnen op tafel naast de laatste lathyrus.
We gaan slapen.

Pita was op bezoek gistermiddag. Ze had bonbons van Puccini meegebracht. Heerlijk.
De mevrouw van de thuiszorg kon ons huis niet vinden. Ze had niet in de gaten dat de huisnummers gewoon doortellen omdat de overkant geen huizen kent maar een waterpartij.
Tineke werkt veel in de tuin. Da's handig want wat je nu in de tuin op orde hebt spaart je later in de seizoenen tijd uit. Maar het is ook een vlucht vooruit in ons gemeenschappelijk paradijsje. Ik kan ontzettend genieten als ik haar zie klungelen. Bovendien kan ze me nog dingen vragen nu ik er nog ben. Onze tuin is een zogenaamde 'Gardeners Garden' een tuin waar de bomen, struiken en planten voorop staan. De spullen komen op de tweede plaats.
Ik realiseer me dat dat een andere instelling vergt van de tuinvrouw. Maar het resultaat is er dan ook naar.

Gister toch weer een hectische dag alles bij elkaar. Ik probeer het klein en overzichtelijk te houden maar dat lukt niet zo goed. Daarvoor zijn de gebeurtenissen door de dag heen te heftig. Zo had ik het gister heel benauwd. Met wat ontspanningsoefeningen gaat dat na een poos wel beter maar waar komt die benauwdheid vandaan?
Ook lichamelijk heb ik inmiddels de nodige averij opgelopen. Ik ben behangen met slangen en neem per dag een kleine apotheek aan pillen in. Ik heb altijd gezond geleefd en ik twijfel er niet aan dat een ongezond levende zevenenvijftigjarige al lang de pijp aan Maarten zou hebben gegeven. Maar ik moet het doen met de gegeven situatie. En dat betekent een verlamd onderlijf, moeite met alle functies die verband houden met dat onderlijf, sterk vermagerd.

Tineke:

Vanmorgen stond de weekend thuiszorg eerder dan we gewend waren voor ons bed.
Ons ritme van ontbijt, medicijnen, wassen, koffie werd onderbroken en werd wassen, ontbijt, koffie en toen Peter pijn kreeg tijdens het zitten kwamen we er achter dat we de medicijnen waren vergeten.
Snel ingenomen, Peter in bed en gelukkig nam de pijn af.
Bleef een moeilijke dag, veel praten en huilen met elkaar.
"Het is niet anders" zegt Peter de dappere dan.

Ik ben sterk vermagerd. Eten gaat me nog redelijk af. Alleen zijn het kleine hoeveelheden. Eergister een en gister twee zakken bloed gehad. Dat knapt geweldig op na geconstateerde bloedarmoede. Het is lastig voor mij om te antwoorden op de vraag hoe het met me is. Allerlei gevoelens en gedachten strijden om voorrang. Ik ben vooral verrast door de enorme hoeveelheid en reikweidte van indrukken die de revue passeren. Ik probeer mijn leventje zo klein en overzichtelijk mogelijk te maken en te houden. En zelfs daarbij word ik ingehaald door de actuele gebeurtenissen. Simpelweg omdat er dingen gebeuren waar ik niet omheen kan zoals gewassen worden, een bloedtransfusie, eten en drinken.
Maar wat het meest speelt is de veelheid en intensiteit van indrukken. Indrukken die komen en gaan, die prettig en niet prettig zijn, waar ik het mee te doen heb in afwachting van........ Ja, in afwachting van wat eigenlijk?
Ik zit nu met Tineke aan de keukentafel. Ze leest in de catalogus van De Wiltfang, een winkel die moooie en dure tuinartikelen verkoopt. Ik laptop dit stukje in elkaar. Dit is zo'n moment waarbij voor mij alles goed is. Alles past. Er is magie in dit moment. Inmiddels is Tineke opgestaan en naar buiten gegaan, weg magie. Maar da's prima.